Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı Konaklama Tesisi Kriterleri

Türkiye, turizmin arz kaynakları olan doğal, kültürel ve sosyal unsurlardan koruma-kullanma dengesini göz önünde bulundurarak faydalanmak ve bu unsurları riske atmadan gelişmelerini ve küresel ölçekte tanınmalarını sağlamak amaçlarıyla ulusal sürdürülebilir turizm standartlarını ulusal ve uluslararası paydaşlarla iş birliği halinde geliştirmektedir. Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı Endüstri Kriterleri, Türk turizm sektörünün sürdürülebilir büyümesini temin etmek ve tüm turizm paydaşlarının katılımıyla Türk turizmine ilişkin ortak bir anlayış geliştirmek üzere oluşturulmuştur.

Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı Endüstri Kriterleri, küresel ölçekte kabul gören sürdürülebilir turizm uygulamaları ile Türkiye’nin sosyal ve kültürel yapısına uygun kriterleri bünyesinde barındıran dört ana başlık etrafında düzenlenmiştir: sürdürülebilir yönetim; sosyoekonomik etkiler; kültürel etkiler ve çevresel etkiler. Bu standartlar çeşitli ölçütler çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türk turizm endüstrisince benimsenmesi zorunlu tutulan ilke ve uygulamaları içermektedir.

Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programına yönelik çalışmalar T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TGA tarafından sürdürülmektedir. Bakanlık tarafından yayınlanan genelge ile program tüm Türkiye’de yürürlüğe girmiştir.

Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı Birinci Aşama kapsamında Türkiye'deki tüm konaklama tesislerinin 14, ikinci aşamada 29 kritere uyum sağlamaları gerekmektedir. Dört başlıktaki kriterlerin tam listesi bu sayfada yer almaktadır. Birinci Aşama'da yer alan kriterlere ilişkin ayrıntılı açıklamaları ve kriterlerin yorumlanmasına yönelik yönlendirmeleri içeren, Kapadokya Üniversitesi tarafından hazırlanan El Kitabı'na bu bağlantıdan ulaşılabilir.

A Bölümü: Etkili Bir Sürdürülebilir Yönetimin Gösterilmesi

A1 Sürdürülebilirlik yönetim sistemi

İşletme, büyüklüğüne ve kapsamına uygun, çevresel, sosyal, kültürel, ekonomik, kalite, insan hakları, sağlık, güvenlik, risk ve kriz yönetimi konularını ele alan ve sürekli iyileştirmeyi yönlendiren uzun vadeli bir sürdürülebilirlik yönetim sistemi uygulamaktadır.

A2 Yasal uyum

İşletme, diğerlerinin yanı sıra sağlık, güvenlik, işgücü ve çevresel konular da dâhil olmak üzere yürürlükteki tüm yerel/bölgesel, ulusal ve uluslararası mevzuat ve düzenlemelere uygundur.

A3 Raporlama ve iletişim

İşletme, sürdürülebilirlik politikasını, eylemlerini ve performansını müşteriler de dâhil olmak üzere paydaşlara iletir ve desteklerini almaya çalışır.

A4 Personel katılımı

Personel, sürdürülebilirlik yönetim sisteminin geliştirilmesi ve uygulanması ile ilgilenmekte, sistemin sunumundaki rolleri ve sorumlulukları hakkında periyodik rehberlik ve eğitim almaktadır.

A5 Müşteri deneyimi

Sürdürülebilirlik unsurları da dâhil olmak üzere müşteri memnuniyeti izlenir ve düzeltici önlemler alınır.

A6 Doğru tanıtım

Tanıtım malzemeleri ve pazarlama iletişimi, sürdürülebilirlik iddiaları da dahil olmak üzere işletme, ürün ve hizmetleri bakımından doğru ve şeffaftır. Sunulabilecek olandan daha fazlası için söz verilmemiştir.

A7 Binalar ve altyapı

Binaların ve altyapının planlanması, yerleştirilmesi, tasarımı, inşası, yenilenmesi, işletilmesi ve yıkılması…

A7.1 Uyum

Korunan ve hassas alanlar ve tarihi miras konuları ile ilgili imar gerekliliklerine ve yasalara uyum.

A7.2 Etki ve bütünlük

Doğal ve kültürel çevrenin kapasitesi ve bütünlüğü göz önünde bulundurulur.

A7.3 Sürdürülebilir uygulamalar ve materyaller

Yerel/bölgesel olarak uygun, sürdürülebilir uygulamalar ve materyallerin kullanımı.

A7.4 Herkes için erişim

Gerektiğinde özel ihtiyaçları olan kişilere erişim ve bilgi sağlamak.

A8 Karadaki su ve mülkiyet hakları

İşletme tarafından satın alınan toprak, su ve mülkiyet hakları yasaldır, yerel/bölgede yaşayanların haklarına uygundur, önceden bilgi verilmiştir, onayları alınmıştır ve zorunlu yer değiştirmeyi gerektirmez.

A9 Bilgi ve yorumlama

İşletme, doğal çevre, yerel/bölge kültürü ve kültürel miras hakkında bilgi ve yorumların yanı sıra doğal alanları, canlı kültürleri ve kültürel miras alanlarını ziyaret ederken uygun davranışların açıklamasını da sağlar.

A10 Destinasyonun katılımı

İşletme, bu tür fırsatların bulunduğu destinasyonda sürdürülebilir turizm planlaması ve yönetimi ile ilgilenmektedir.

B Bölümü: Yerel Toplumun Sosyal ve Ekonomik Faydalarının En Üst Düzeye Çıkarılması ve Olumsuz Etkilerin En Aza İndirilmesi

B1 Yerel halkın/Bölge halkının desteklenmesi

İşletme, yerel/bölge altyapısı ve sosyal halk gelişimi için girişimleri aktif olarak desteklemektedir.

Girişimlere örnek olarak eğitim, öğretim, sağlık ve sanitasyon ve iklim değişikliğinin etkilerini ele alan projeler verilebilir.

B2 Yerel/Bölgesel istihdam

Yerel /Bölge sakinlerine, yönetim pozisyonları da dahil olmak üzere, istihdam ve ilerleme için eşit fırsatlar sunulmaktadır.

B3 Yerel/Bölgesel satın alma

İşletme mal ve hizmet satın alırken ve sunarken mevcut ve yeterli kalitede yerel/bölgesel ve uygun fiyat tedarikçilerine öncelik vermektedir.

B4 Yerel/Bölgesel girişimciler

İşletme, yerel/bölge girişimcileri yerel/bölgenin doğasına, tarihine ve kültürüne dayanan sürdürülebilir ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi ve satışında desteklemektedir.

B5 İstismar ve taciz

İşletme, özel korumalı gruplar ve diğer savunmasız gruplara yönelik ticari, cinsel veya başka herhangi bir istismar veya tacize karşı bir politika uygulamaktadır.

B6 Fırsat eşitliği

İşletme, ayrımcılık yapılmaksızın yönetim pozisyonları da dahil olmak üzere istihdam olanakları sunmaktadır.

B7 İyi-saygın çalışma

Çalışma haklarına saygı duyulur, güvenli ve emniyetli bir çalışma ortamı sağlanır ve çalışanlara en az asgari ücreti ödenir. Çalışanlara düzenli eğitim, deneyim ve ilerleme fırsatları sunulur.

B8 Topluma hizmet faaliyetleri

İşletmenin faaliyetleri, işletmeye komşu topluluklara yiyecek, su, enerji, sağlık veya sanitasyon gibi temel hizmetlerin verilmesini tehlikeye atmaz.

B9 Yerel/Bölgesel geçim kaynakları

İşletmenin faaliyetleri, arazi ve su kaynakları kullanımı, geçiş hakkı, ulaşım ve barınma dâhil geçim kaynaklarına yerel erişimi olumsuz etkilemez.

C Bölümü: Kültürel Mirasın Faydalarının En Üst Düzeye Çıkarılması ve Olumsuz Etkilerinin En Aza İndirilmesi

C1 Kültürel etkileşimler

İşletme, olumsuz etkileri en aza indirmek ve yerel/bölgesel yararlar ile ziyaretçi tatminini en üst düzeye çıkarmak üzere yerel/bölge topluluklarına, kültürel veya tarihsel açıdan hassas alanlara yapılan ziyaretlerin yönetimi ve tanıtımı için uluslararası ve ulusal iyi uygulamaların yanı sıra yerel/bölgede kabul gören yönlendirmeleri takip etmektedir.

C2 Kültürel mirasın korunması

İşletme, tarihi, arkeolojik, kültürel ve manevi öneme sahip yerel/bölgesel mülklerin, alanların ve geleneklerin korunmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve yerel/bölge halkının bunlara erişimini engellemez.

C3 Kültür ve mirasın sunulması

İşletme, yerel/bölge halkının fikri mülkiyet haklarına saygı gösterirken, geleneksel ve çağdaş yerel kültürün otantik unsurlarını operasyonlarında, tasarımında, dekorasyonunda, mutfağında veya mağazalarında değerlendirir.

C4 Eserler

Tarihsel ve arkeolojik eserler, yerel/bölge ve uluslararası yasaların izin verdiği durumlar dışında alınıp satılmaz veya sergilenmez.

D Bölümü: Çevreye Olan Faydaların En Üst Düzeye Çıkarılması ve Olumsuz Etkilerin En Aza İndirilmesi

D1 Kaynakları koruma

D1.1 Çevreye duyarlı satın alma

Satın alma politikaları, mallar, yiyecek, içecek, inşaat malzemeleri ve sarf malzemeleri dahil olmak üzere çevresel açıdan sürdürülebilir tedarikçiler ve ürünlere öncelik verir.

D1.2 Verimli satın alma

İşletme, atıkları en aza indirmek için gıda dâhil sarf ve tek kullanımlık malların satın alınmasını dikkatle yönetir.

D1.3 Enerji tasarrufu

Enerji tüketimi türe göre ölçülür ve toplam tüketimi en aza indirmek için adımlar atılır. İşletme, yenilenebilir enerji kullanımını arttırmak için çaba göstermektedir.

D1.4 Su tasarrufu

Su riski değerlendirilir, su tüketimi türe göre ölçülür ve genel tüketimi en aza indirmek için adımlar atılır. Su temini sürdürülebilirdir ve çevresel akışları olumsuz etkilemez. Yüksek su riski olan alanlarda, şartlara göre su yönetim hedefleri belirlenir ve takip edilir.

D2 Kirliliğin azaltılması

D2.1 Sera gazı emisyonları

İşletme tarafından kontrol edilen tüm kaynaklardan önemli sera gazı emisyonları tanımlanır, mümkün olduğunda hesaplanır ve bunlardan kaçınmak veya en aza indirmek için prosedürler uygulanır. İşletmenin kalan emisyonlarının dengelenmesi teşvik edilir.

D2.2 Taşımacılık

İşletme, nakliye gereksinimlerini azaltmaya çalışır ve müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler ve kendi operasyonlarında daha temiz ve kaynak açısından daha verimli alternatiflerin kullanılmasını aktif olarak teşvik eder.

D2.3 Atık su

Gri su dahil olmak üzere atık su etkili bir şekilde arıtılmakta ve yerel/bölge halkına veya çevreye olumsuz bir etkisi olmaksızın sadece güvenli bir şekilde yeniden kullanılmaktadır veya serbest bırakılmaktadır.

D2.4 Katı atık

Gıda atığı da dahil olmak üzere atık ölçülür, atığı azaltma, azaltmanın mümkün olmadığı durumlarda yeniden kullanma veya geri dönüştürme mekanizmaları mevcuttur. Herhangi bir atık bertarafının yerel/bölgedeki nüfus veya çevre üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur.

D2.5 Zararlı maddeler

Pestisitler, boyalar, yüzme havuzu dezenfektanları ve temizlik malzemeleri de dahil olmak üzere zararlı maddelerin kullanımı en aza indirilir, mümkünse zararsız ürünler veya işlemlerle ikame edilir. Kimyasalların tüm depolanması, kullanımı, taşınması ve atılması gerektiği gibi yönetilir.

D2.6 Kirliliğin en aza indirilmesi

İşletme, gürültü, ışık, yüzey akışı, erozyon, ozon tabakasını incelten maddeler ile hava, su ve toprak kirleticilerden kaynaklanan kirliliği en aza indirmek için uygulamalara sahiptir ve bunları uygular.

D3 Biyoçeşitliliğin, ekosistemlerin ve peyzajın korunması

D3.1 Biyoçeşitliliğin korunması

İşletme, kendi mülkünün uygun yönetimi yoluyla biyolojik çeşitliliğin korunmasına destek olur ve katkıda bulunur. Doğal korunan alanlara ve biyolojik çeşitlilik değeri yüksek alanlara özellikle dikkat edilir. Doğal ekosistemlerdeki herhangi bir rahatsızlık en aza indirgenir, verilen zararlar rehabilite edilir ve koruma yönetimine telafi edici katkılar sunulur.

D3.2 İstilacı türler

İşletme istilacı türlerin ortaya çıkmasını önlemek için önlemler alır. Yerli türleri, özellikle doğal alanlarda, mümkün olan yerlerde peyzaj ve restorasyon için kullanılır.

D3.3 Doğal alanlara ziyaretler

İşletme, olumsuz etkileri en aza indirmek ve ziyaretçi memnuniyetini en üst düzeye çıkarmak için doğal alanlara ziyaretlerin yönetimi ve tanıtımı için uygun yönergeleri izler.

D3.4 Yaban hayatı etkileşimleri

Serbest dolaşımdaki yaban hayatı ile etkileşimler, kümülatif etkiler de dikkate alınarak, bahsi geçen hayvanlar ve vahşi yaşamdaki nüfusun canlılığı ve davranışı üzerindeki olumsuz etkileri önlemek üzere yayılmacı olmayan ve sorumlu bir yönetim anlayışı çerçevesinde sürdürülmektedir.

D3.5 Hayvan sağlığı ve refahı

Yetkili ve uygun şekilde donanımlı kişiler dışında, yerel/bölgesel ve uluslararası yasalara uygun olarak düzenlenmiş faaliyetler haricinde hiçbir vahşi hayvan türü edinilemez, yetiştirilemez veya esir tutulmaz. Tüm vahşi ve evcil hayvanların barınma, bakım ve kullanımı en yüksek hayvan refahı standartlarını karşılamaktadır.

D3.6 Yaban hayatı avcılığı ve ticareti

Yaban hayatı türleri, kullanımlarının sürdürülebilir olmasını ve yerel/bölgesel ve uluslararası yasalara uygun olmasını sağlayan düzenlenmiş bir faaliyetin parçası olmaları dışında avlanamaz, toplanamaz, tüketilmez, sergilenmez, satılmaz veya ticari faaliyetlere konu edilmez.